Alledaagse dingen om te hergebruiken of upcyclen in plaats van recyclen of weg te gooien

Upcycling is iets wat onze opa’s en oma’s al deden. En hun ouders, en weer hun ouders. Je zou kunnen zeggen dat we gezond verstand eindelijk een eigen naam hebben gegeven. Upcycling gaat recht in tegen onze wegwerpcultuur. We besluiten steeds vaker dat we een voorwerp niet hoeven weg te gooien omdat we het niet meer nodig hebben (zoals iets dat kapot is) of omdat het zijn doel voor eenmalig gebruik heeft gediend (zoals een jam pot). Ook die voorwerpen hebben nog steeds nut. En wat heeft je voorkeur? Iets simpelweg hergebruiken of door het hoge energieverbruik van recycling (als dat zelfs een optie is in jouw regio) iets anders van laten maken?

Wat upcycling onderscheidt van hergebruik, is het creatieve idee erachter, en dat de nieuwe functie van het voorwerp mogelijk meer waarde heeft dan de oorspronkelijke vorm en het oorspronkelijke gebruik. Hergebruik (dat wil zeggen, niet-creatief hergebruik) klinkt misschien minder glamoureus, maar is even belangrijk bij het verminderen van afval en moet naast upcycling worden overwogen. Het potentieel zien in alledaagse voorwerpen is niet alleen een lonende oefening in de verbeelding, het is ook natuurlijk ook gewoon een positieve burger- en milieudaad.

Glazen potten en flessen

Gewone glazen potten zijn een van de meest voorkomende voorwerpen die ongewassen in de vuilnisbak belanden, maar ze hebben meer potentie dan veel andere huishoudelijke voorwerpen. Je hoeft ze heus niet te schilderen of er ingewikkelde kandelaars of lampen van te maken hoor; waarom gebruik je ze niet als bakjes voor zelfgemaakte jam of saus of wat je maar wilt? Glazen potten en flessen zijn de beste optie voor vrijwel alles, van droog voedsel tot vloeistoffen. Door gedroogd voedsel en kruiden in plaats van in plastic of papieren zakken te bewaren, ze in glazen potten te bewaren, worden ze beschermd tegen vocht en ongedierte. Je kunt zelfs uit potjes drinken. In sommige grote steden is dat zelfs in de horeca opeens helemaal hip geworden!

Textiel

Fast fashion of niet, sommige kledingstukken en textiel worden onbruikbaar, zelfs na herstel en reparatie. Theoretisch kan alle textiel worden gerecycled, maar in de praktijk gebeurt dit maar weinig. Ze in poetslappen veranderen is een goede manier om stoffen te hergebruiken, maar je kunt ook de meeste kleding, handdoeken en lakens upcyclen. Handdoeken kunnen bijvoorbeeld herbruikbare gezichtsreinigingspads worden en oude T-shirts kunnen gezichtsmaskers worden – om maar een paar veelvoorkomende oplossingen te noemen.

Kartonnen dozen

Maar al te vaak worden kartonnen dozen weggegooid – tenzij je van plan bent binnenkort te verhuizen en ze nodig hebt om in te pakken. Ze zijn omvangrijk en de manier waarop we ze openen – of soms de manier waarop ze zijn behandeld of verzegeld – maakt ze ongeschikt voor verder gebruik. Maar weet je zeker dat je er geen verder gebruik van kunt maken voordat je er een plat maakt? Tijdens de lockdown maakte een vriendin van haar peuter een huis met deuren en ramen van gebruikte kartonnen dozen. De jongen was in de wolken! Als het karton niet langer nodig is, kan het alsnog gemakkelijk worden gerecycled of hergebruikt voor minder creatieve doeleinden, zoals het bedekken van vloeren bij het opnieuw schilderen van het huis.​ Stel je eens voor op de impact als je een plastic speelhuis wegdoet …

Potten en pannen

Kookpotten, metaal, plastic, plantenpotten, aluminium blikjes… Hergebruik en upcycle deze zoveel mogelijk. Je kunt er zo leuk je eigen groenten en kruiden in de vensterbank in oogsten. Mijn moeder upcycled deze oude soeppan tot een plantenbak voor bloemen. Ze hoefde er niet eens gaten in te boren voor de afwatering; daar had de tijd voor gezorgd. Maar drainage is waarschijnlijk het beste advies voor iedereen die kookgerei upcycling in plantenpotten.